چراغ راه هدایت

با استناد به حدیث ثقلین کلام اهل بیت علیهم السلام همتای کلام الهی است از این رو هیچگاه گرد کهنگی و واماندگی بر روی آن نمی نشیند و تا زندگی هست این کلام زنده هست و جاویدان خواهد بود.

بر این اساس، آنچه آن ذوات مقدس گفتند و نوشتند و با عمل و رفتار خود به ما آموختند منحصر به آن عصر و زمان نبوده بلکه تا ابد بر گستره تاریخ پرتو افشانی می کند؛ سخنان و رفتاری که تا همیشه تاریخ چراغ راه رهپویان راه حق و کشتی امن دورماندگان از ساحل نجات بوده و هست و خواهد بود.

آنچه در ادامه می آید فرازهایی از سخنان و نوشته هایی است که امام حسین علیه السلام در جریان قیام عاشورا در قالب سخنرانی و گفتگو و یا نامه از خود به یادگار گذاشتند و امروز چراغ راه و کشتی نجات ما برای رسیدن به کمال انسانی است. به شرط آنکه با دانش و آگاهی از نورش بهره گیریم و با عمل بر کشتی اش سوار شویم.

« إِنَّ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ ... مِصْبَاحُ‏ هُدًى‏ وَ سَفِینَةُ نَجَاةٍ» [1]

بزرگترین فلاکت و بدبختی چیست؟

در جلسه ای که معاویه با دعوت از بزرگان و چهره های مقبول و موجه اسلامی قصد داشت زمینه را برای خلافت فرزندش یزید آماده کرده و در نهایت او را به عنوان خلیفه بعد از خود معرفی کند امام حسین علیه السلام در برابر اصرار معاویه ضمن برشمردن انحرافات یزید به معاویه چنین فرمود:

مى خواهى مردم را گمراه کرده، با بدبخت کردن خودت در آخرت، او را در دنیا خوش بخت کنى؟(به قیمت آبادی دنیای او آخرت خود را ویران کنی؟)؛ «تُریدُ أن تَلبِسَ النّاسَ شُبهَةً یَسعَدُ بِهَا الباقى فى دُنیاهُ وتَشقى بِها فى آخِرَتِکَ» بعد هم بلافاصله فرمود: «إنَّ هذا لَهُوَ الخُسرانُ المُبینُ.» [2] به درستی که این کار همان خسارت و خسران آشکار است.

این بخش پایانی کلام حضرت یا برگرفته از آیه یازدهم سوره حج است که در آن نداشتن پایه و اعتقاد قلبی به دین و عمل بر اساس چنین بی اعتقادی را زیان آشکار یا همان خسران مبین معرفی می کند.« وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَعْبُدُ اللَّهَ عَلى‏ حَرْفٍ فَإِنْ أَصابَهُ خَیْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَ إِنْ أَصابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلى‏ وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةَ ذلِکَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبینُ» برخى از مردم‏اند که خدا را یک سویه [و بر پایه دست‏یابى به امور مادى‏] مى‏پرستند، پس اگر خیرى [چون ثروت، مقام و اولاد] به آنان برسد به آن آرامش یابند، و اگر بلایى [چون بیمارى، تهیدستى و محرومیت از عناوین اجتماعى‏] به آنان برسد[از پرستش خدا] عقب گرد مى‏کنند [و به بى‏دینى و ارتداد مى‏گرایند]، دنیا و آخرت را از دست داده‏اند، و این است همان زیان آشکار. و یا برگرفته از آیه پانزدهم سوره زمر است که در آن متضرر واقعی را کسی می داند که در قیامت معلوم شود تماما ضرر کرده و از زندگی در دنیا سودی عائد او نگشته و او در سرای باقی کاملا دست خالی است. «قُلْ إِنَّ الْخاسِرینَ الَّذینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْلیهِمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَلا ذلِکَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبین‏» بگو: بى‏تردید زیانکاران [واقعى‏] کسانى هستند که روز قیامت سرمایه وجودشان و کسانشان را به تباهى داده باشند آگاه باشید! که آن همان زیان آشکار است‏.

در هر صورت حضرت در این عبارت پیام مهمی را به جامعه معتقد به قیامت ارزانی داشتند که «انسان نباید برای منافع دنیوی دیگری، آخرت خود را به خطر اندازد»

نمونه هایی در دنیای امروز

در عصر حاضر کم نیستند کسانی که برای رأی آوردن کاندیدای مورد علاقه یا وعده داده شده شان حاضرند به راحتی هر معصیتی را مرتکب شوند؛ دروغ بگویند تهمت بزنند آبروی کسی را ببرند و ... تمام این گناهان را انجام دهند و آتش به آخرت خود برنند تا فلانی چند صباحی پست و مقامی را اشغال کرده و لذتهای خاص دنیاییش بهره مند شود؛ بدتر از این تضمینی هم وجود ندارد که او بعد از دستیابی به آن پست و مقام نیم نگاهی هم به این بینوا کند و چیزی از دنیای خود را به این نیز بدهد. این است که حضرت فرمود: « ذلِکَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبین»

 یا کسی به دستور صاحبکار خود به طلبکاران دروغ می گوید و یا قیمت اجناس را برخلاف واقع بیان می کند و یا اسناد مالی را غیر واقعی تنظیم می کند و دهها نمونه دیگر؛ همگی از مصادیق این هشدارند. در تمام این موارد فرد برای اینکه دیگری به مال و اموال بیشتر و دنیای به ظاهر بهتری دست پیدا کند با ارتکاب محرمات الهی مانند دروغ و خیانت و گناهانی از این دست؛ آخرت خود را به باد می دهد.

سفارش رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیرالمومنین علیه السلام

رسول خدا صلی الله علیه و آله به امیرالمومنین علیه السلام در بخشی از یک سفارش مفصل و طولانی فرمودند:

«یَا عَلِیُّ شَرُّ النَّاسِ مَنْ بَاعَ آخِرَتَهُ بِدُنْیَاهُ ؛ یا علىّ: بدترین مردم کسى است که آخرتش را به دنیایش بفروشد » و بعد فرمودند:« وَ شَرٌّ مِنْ ذَلِکَ مَنْ بَاعَ آخِرَتَهُ بِدُنْیَا غَیْرِ ؛ و بدتر از او کسى است که آخرتش را به دنیاى دیگران بفروشد. »

در این کلام حضرت؛ حتی کسی که برای آبادی ظاهری دنیای خود؛ آخرتش را تباه می کند جزء بدترین و بدبخت ترین انسانها شمرده شده تا چه رسد به کسی که برای آبادی دنیای دیگران؛ آخرت خود را تباه می کند.

پی نوشت:

[1] عیون الاخبار الرضا ع ج1 ص60

[2] الإمامة و السیاسة : ج 1 ص 2ظ 4 ـ 212 ، تاریخ الطبرى : ج 5 ص 3ظ 3 . نیز ، ر . ک : المعجم الکبیر : ج 19 ص 356 ح 833 .

امید پیشگر

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان